Een erkenning als open erfgoed aanvragen

Vlaanderen telt heel wat beschermde sites die opengesteld zijn voor het brede publiek. Dagelijks zetten talrijke professionelen én vrijwilligers zich in om geïnteresseerde bezoekers te verwelkomen. Om bijzondere exemplarische openstellingen van beschermd onroerend en varend erfgoed in de kijker te plaatsen, ontwikkelde het agentschap een exclusief kwaliteitslabel: de erkenning als open erfgoed. Enerzijds zijn het inspirerende voorbeelden voor de ontwikkeling en openstelling van andere sites waar men een evenwicht tracht te zoeken tussen de erfgoedwaarden en de openstelling. Anderzijds is dit een herkenbaar label voor bezoekers die op zoek zijn naar kwaliteitsvolle, toegankelijke, opengestelde erfgoedsites.

Erkenningscriteria

Om als open erfgoed erkend te worden, moet een openstelling aan de volgende criteria voldoen: 

  1. De openstelling geeft de bezoeker inzicht in de erfgoedwaarden, -kenmerken en -elementen van het goed in hun maatschappelijke context. 
    Op welke manier duid je de erfgoedwaarden van jouw erfgoed aan bezoekers?. Je erfgoed hoeft geen museum te zijn, maar je vertelt wel actief het verhaal van de site aan de bezoekers. Dit gaat dus verder dan enkel de deur open stellen. 
  2. De openstelling richt zich op minstens twee verschillende doelgroepen.
    Je werkt een doordacht en dynamisch doelgroepenbeleid uit en richt je niet enkel tot de klassieke erfgoedtoerist. Je past jouw benadering aan de doelgroep aan. 
  3. De openstelling is inspirerend voor Vlaanderen of een ruimer gebied op de volgende vlakken:
    a)    de manier waarop en de frequentie waarmee de locatie wordt opengesteld en de keuzes die daarbij worden gemaakt.
    Welke methodieken en technieken pas je toe om het erfgoed te ontsluiten? Werk je met gidsen, informatiepanelen, flyers, QR-codes, interactieve borden, websites, erfgoedapps of een combinatie? Vraag je een premie aan, dan moet de openstelling minimaal 300 uren per jaar verzekerd zijn en dit verspreid over minstens 50 dagen.
    b)    de wijze van beheer van de site, inclusief de publiekswerking.
    Hoe organiseer je het beheer van de site: het dagelijkse management, het bezoekersonthaal en -traject, de praktische uitbating, de bereikbaarheid, ...? Je toont aan hoe je de site onderhoudt en openstelt.
    c)    de netwerking en complementariteit met andere sites die erkend zijn als open erfgoed.
    Met welke partners werk je samen? Schets het netwerk dat je uitgebouwd hebt om meer bezoekers aan te trekken.
  4. Het goed is, in de mate dat de verplichtingen van de bescherming dat toelaten, integraal toegankelijk voor bezoekers. Daarvoor moet een advies over toegankelijkheid gevraagd worden aan de instantie die erkend is door de Vlaamse regering.
    Het toegankelijkheidsadvies van Inter is wettelijk verplicht. Dit is een concreet actieplan met prioriteiten om de toegankelijkheid van je erfgoed te verbeteren.

Een verdere verduidelijking van de criteria en enkele inspirerende voorbeelden, vind je in de inspiratienota open erfgoed. Neem deze nota zeker eens door als je concrete plannen hebt om een erkenning aan te vragen.

Financiële ondersteuning

De erkenning als open erfgoed geldt 12 jaar en wordt telkens stilzwijgend verlengd met eenzelfde periode. Tijdens de erkenningsperiode kan je, wanneer je een goedgekeurd beheersplan bezit:

  • een verhoogde erfgoedpremie van 60% aanvragen voor beheersmaatregelen en werken die noodzakelijk zijn voor het behoud of de herwaardering van erfgoedkenmerken en –elementen van het beschermd goed. De verhoogde premie geldt ook voor onroerende goederen die ontwikkeld worden tot open erfgoed.
  • een verhoogde beheerspremie van 80% aanvragen voor werken aan beschermd varend erfgoed.

Deze premies kunnen verhoogd worden met 10% als:

  • het goed consequent wordt onderhouden, wat je aantoont in het onderhoudslogboek.
  • de werken in opdracht zijn van een stichting of vereniging met rechtspersoonlijkheid die zich inzet voor het herstel en beheer van de beschermde goederen of het erfgoedlandschap.

Je kan beide verhogingen van 10% bovendien cumuleren tot 20% wanneer aan beide voorwaarden voldaan is.

Je kan tijdens de erkenningsperiode en mits een goedgekeurd beheersplan, ook een premie van 20% aanvragen voor ontsluitingswerken gericht op een verbeterde inhoudelijke of fysieke ontsluiting van het beschermd goed. Deze premie is niet cumuleerbaar met een erfgoedpremie voor dezelfde werken.

Meer informatie over het openstellen van erfgoed en een lijst van de erkende open erfgoed sites vind je op deze pagina.

Aanvraagprocedure

Je vult het aanvraagformulier in en bezorgt het met de nodige bijlagen aan je regionale dienst

Als er stukken ontbreken om het dossier te kunnen beoordelen, vragen we die binnen de 30 dagen op. Je erfgoedconsulent legt het dossier voor aan de erkenningscommissie en bezorgt je de feedback over de bespreking. Binnen de 3 maand na de aanvraag ontvang je een brief met de toekenning of weigering van de erkenning.