Handleidingen over het inventariseren van bouwkundig en landschappelijk erfgoed

Inhoudelijke handleidingen...

... over het inventariseren zelf

Het in kaart brengen van het erfgoed in een dorp, stad of streek is een eerste stap in het naar waarde schatten en beheren ervan. Inventariseren biedt een uitgelezen kans voor lokale besturen om het erfgoed dat zij belangrijk vinden, mee te nemen in hun ruimtelijke planning, in het beleid dat ze voeren om de omgeving te verbeteren, in het cultuurbeleid, in het toeristische beleid en op zoveel andere vlakken. Alle steden en gemeenten zijn sinds 2017 bevoegd voor het inventariseren van bouwkundig en landschappelijk erfgoed op hun grondgebied. 

  • Inventariseren van bouwkundig erfgoed
    Met deze handleiding wil het agentschap anderen op weg helpen bij het inventariseren van bouwkundig erfgoed in Vlaanderen en inspirerend werken bij de opmaak van lokale erfgoedinventarissen. De handleiding geeft inzicht in de wijze waarop het agentschap sinds de late jaren 1960 bouwkundig erfgoed inventariseert en welke criteria het gebruikt om selecties te maken. Als lokale partners op dezelfde manier inventariseren, vullen de inventarissen elkaar aan. 
  • Handleiding voor het inventariseren en waarderen van wegen met erfgoedwaarde
    Deze handleiding voor wegen met erfgoedwaarde biedt onderzoekers en lokale partners een methodologie voor het in kaart brengen van wegen die historisch waardevol zijn. Je vindt er een concreet stappenplan voor het inventariseren en waarderen van deze wegen met aandacht voor de belangrijkste informatiebronnen en een inventarisatiefiche voor het veldwerk. De handleiding bevat ook een referentiekader gebaseerd op verschillende erfgoedwaarden en selectiecriteria. Een aantal praktijkvoorbeelden illustreren de problematiek bij het dagelijks beheer van wegen met erfgoedwaarde en bieden mogelijke oplossingen. Op die manier kan de handleiding een inspiratiebron zijn om een aangepast beheer uit te werken voor deze wegen. 
  • Handleiding voor het inventariseren van houtige beplantingen met erfgoedwaarde
    Er is voor Vlaanderen nog geen gebiedsdekkende inventaris van houtige beplantingen met erfgoedwaarde. Aangezien het geografisch inventariseren van bomen en struiken en andere landschapselementen is overgedragen naar de lokale besturen, willen we met deze handleiding inspelen op de noden van lokale partners. Door de inventarissen voor houtige beplantingen met eenzelfde methodiek op te maken en eenvormig te ontsluiten, werken we samen aan een wetenschappelijk referentiedocument.  

De inventarismethodologie van houtig erfgoed wordt geïllustreerd in volgende filmpjes: 

... over het beheren en actualiseren van de online inventaris

Alle steden en gemeenten kunnen sinds 1 januari 2023 autonoom hun inventarissen aanvullen, bewerken of corrigeren. Naast de inhoudelijke handleidingen die ingaan op de ruimere methodologie van het inventariseren, werden er ook handleidingen opgemaakt, specifiek in functie van het bewerken, aanvullen en actualiseren van de Inventaris van het Onroerend Erfgoed. Een actuele inventaris van het bouwkundig en landschappelijk erfgoed binnen je grond- of werkingsgebied is immers een belangrijke basis voor je onroerenderfgoedbeleid. De volgende handleidingen zijn hele concrete hulpmiddelen bij het opmaken of actualiseren van een erfgoedinventaris: 

  • Administratieve correcties in de wetenschappelijke inventaris
    Elk erfgoedobject wordt geregistreerd aan de hand van administratieve basisgegevens, namelijk een adres, afbakening op kaart en een actuele bewaringstoestand (fysieke toestand en erfgoedwaarde). Deze handleiding toont je hoe je een administratieve controle kan aanvatten met behulp van een overzichtslijst van deze gegevens, en reikt een aantal vuistregels en aandachtspunten aan bij de uitvoering van een dergelijke controle.  
  • Aanvullende informatie in de wetenschappelijke inventaris 
    Het actueel houden van de inventaris van bouwkundig en landschappelijk erfgoed binnen je grond- of werkingsgebied omvat niet enkel een administratieve controle, maar kan samengaan met een inhoudelijke controle. Vanuit een veelheid aan bronnen kunnen inhoudelijke inventarisgegevens fout of achterhaald blijken. Deze korte handleiding zet je op weg om dergelijke fouten recht te zetten in de vorm van een aanvullende informatie bij een erfgoedobject en toont je welke informatie hierin al dan niet thuishoort. 
  • Teksten schrijven voor de inventaris van het bouwkundig erfgoed  
    In deze handleiding deelt het agentschap haar jarenlange ervaring rond het opmaken van inventaristeksten over bouwkundig erfgoed, op het vlak van inhoudelijke kwaliteit, taalgebruik en tekststructuur. Je bent vrij om je hierdoor te laten inspireren. 
  • Richtlijnen voor de opmaak van een bibliografie  
    We streven naar een uniforme opmaak van de bibliografie bij alle inventaristeksten. Deze richtlijn somt per type bron de afspraken op, vergezeld van talrijke voorbeelden. 

Technische handleidingen over inventarisatie

Vanaf 2023 zullen steden en gemeenten zelf hun inventarisgegevens van bouwkundig en landschappelijk erfgoed kunnen invoeren en bewerken in de Inventaris van het Onroerend Erfgoed. Deze pagina zal dan aangevuld worden met technische handleidingen, onder meer specifiek gericht op de invoer van inventaristeksten in de Inventaris van het Onroerend Erfgoed en van foto’s in de Beeldbank.