De minister bevoegd voor onroerend erfgoed kan archeologisch, bouwkundig, landschappelijk en varend erfgoed met een hoge erfgoedwaarde beschermen. Dit gebeurt steeds na een waarderend onderzoek, meestal in een thematisch kader uitgevoerd door het agentschap.
Verder staat het iedereen vrij om een aanvraag tot bescherming in te dienen. We gaan dan na of het erfgoed voldoende hoge erfgoedwaarde(n) heeft om een waarderend onderzoek op te starten. Bepalend daarbij is de mate waarin het voorgestelde erfgoed een aanvulling is op het al beschermde bestand in Vlaanderen. Momenteel zetten we immers prioritair in op een evaluatie van het volledige beschermde bestand in Vlaanderen. Zo willen we tot een evenwichtige selectie komen van de meest essentiële en representatieve getuigen van het leven in Vlaanderen.
Aanvraagprocedure
Wil je zelf een aanvraag tot bescherming indienen, vul dan het onderstaande aanvraagformulier in en bezorg het ons met de nodige bijlagen via beschermen@onroerenderfgoed.be. Van zodra we je aanvraag registreren, ontvang je van ons een melding. Als er gegevens ontbreken om de aanvraag te beoordelen, laten we dit weten. Voor bouwkundig erfgoed is het bijzonder relevant om ook foto’s van het interieur van de panden door te geven.
Hou er rekening mee dat niet elke aanvraag effectief tot een bescherming leidt.
Bouwkundig en varend erfgoed
Het erfgoed moet over een voldoende hoge erfgoedwaarde beschikken om in aanmerking te komen voor een bescherming. Bovendien onderzoeken we enkel aanvragen waar geen omgevingsvergunningsprocedure (inclusief beroepstermijnen) voor loopt.
We vergelijken het ingediende erfgoed met het reeds geïnventariseerde en beschermde erfgoed:
- In uitzonderlijke gevallen, als duidelijk is dat het voorgestelde goed een hiaat in het beschermde bestand in Vlaanderen invult en over hoge erfgoedwaarde beschikt, kan een ad-hocdossier in de beschermingsplanning worden opgenomen.
- Beschikt het goed over een lage erfgoedwaarde op Vlaams niveau of zijn al tal van vergelijkbare items beschermd, dan delen we zo snel mogelijk mee dat we geen beschermingsprocedure zullen opstarten.
- In de meeste andere gevallen is er meer onderzoek nodig om de erfgoedwaarde in te schatten. Dan registreren we de aanvraag. Vanaf 2024 baseren we ons beschermingsbeleid op een thematische beschermingskalender, opgesteld in samenwerking met de lokale besturen. In de kalender zullen een beperkt aantal beschermingsthema’s worden opgenomen. Geregistreerde ad-hocaanvragen die binnen een thema passen, worden dan verwerkt. Past de aanvraag niet binnen een kalenderthema, dan blijft deze geregistreerd, maar starten wij geen onderzoek op.
Landschappelijk erfgoed
Je kan een bijzondere boom, uniek park, oude dijk of historisch kanaaltje voordragen om te laten beschermen. Ook grote landschappelijke gehelen kan je voorstellen voor bescherming als cultuurhistorisch landschap. Bijvoorbeeld een plateau met verre zichten, een natte vallei met graslanden en houtkanten, oude boscomplexen, heidegebieden of een kleinschalig landbouwlandschap.
Voor we het object of de site voorleggen voor bescherming, onderzoeken we of het voldoende erfgoedwaarde heeft en of het hoog scoort op de selectiecriteria. Welke deze zijn, lees je in het besluit over de methodiek voor de landschapsatlas, houtige beplantingen en tuinen en parken. Om de erfgoedwaarde te bepalen, onderzoeken we de historiek en bewaringstoestand aan de hand van literatuur, kaarten, foto’s en terreinbezoeken.
Archeologisch erfgoed
Je kan een gebied met vermoedelijk hoge archeologische waarde voorstellen om te laten beschermen als een archeologische site. Voor het gebied kan worden beschermd, onderzoeken we of het voldoende archeologische erfgoedwaarde heeft die bovendien heel goed moet bewaard zijn. Deze erfgoedwaarde mag dus niet aangetast zijn. Om dit na te gaan, zullen we de site o.a. geofysisch onderzoeken, bij voorkeur zonder ingreep in de bodem. Om de exacte begrenzing en de graad van bewaring vast te stellen, voeren we ook een beperkt en noodzakelijk onderzoek met ingreep in de bodem uit via een beperkt aantal strategisch gelokaliseerde proefsleuven. Dit is vooral bedoeld om de bescherming zo goed mogelijk te onderbouwen zodat deze maximale rechtszekerheid heeft en er geen onterechte zones beschermd worden.
Meer info
Je vindt op deze website ook meer informatie over: