Inspraak bij beschermingsthema's 2024-2029

Vanaf de volgende Vlaamse regeerperiode (2024-2029) heb je als lokale bestuur inspraak in het beschermingsbeleid. Zoals aangegeven in de Visienota lokaal onroerenderfgoedbeleid krijgen de onroerenderfgoedgemeenten en IOED’s inspraak in de beschermingsthema’s die we aan het begin van de volgende beleidsperiode voorstellen aan de volgende minister. Daarnaast zullen alle lokale besturen die dat wensen kunnen meewerken aan de uitwerking van een concreet beschermingsthema.

Het agentschap werkte twaalf mogelijke beschermingsthema’s uit voor de volgende beleidsperiode: drie archeologische thema’s, vijf bouwkundige en vier landschappelijke. Na een online bevraging bij de IOED’s en de onroerenderfgoedgemeenten, werden de thema’s per discipline tegen elkaar afgewogen door een participatieve wegingscommissie. 

Prioritaire thema's

Bij bouwkundig erfgoed kwam het thema naoorlogs erfgoed als het meest prioritair naar voor, zowel bij de bevraging als tijdens de weging. Dit door de grote achterstand op vlak van inventarisatie en bescherming. De eisen rond de EPB-wetgeving vormen een specifiek probleem voor dit erfgoed. Door nu samen onze schouders onder dit thema te zetten, gaat dit onroerend erfgoed niet verloren. We kunnen zo ook woningen capteren waar de oorspronkelijke bouwheer nog in woont en die ook qua interieur goed bewaard zijn.

Bij de landschappelijke thema’s behaalden de welkomstbomen en andere erfbeplantingen met ruime voorsprong de meerderheid bij de bevraging en bij de weging. Het thema biedt veel kansen om samen te werken met lokale en regionale partners. De wegingscommissie hechtte ook belang aan het thema watermolenlandschappen, die kandidaat zijn voor de uitwerking van een onroerenderfgoedrichtplan.

Middeleeuwse mottes kwamen uit de bevraging als meest prioritaire archeologische thema naar voor. Tijdens de weging werd wel duidelijk dat de grootste kenniswinst bij de Romeinse vici ligt. Onze kennis over de vici in onze streken is heel beperkt, terwijl de sites zelf systematisch verdwijnen, omdat ze zich vaak in woongebied bevinden. Daarom is ook dit thema prioritair.

Volgende stappen

In september 2023 nemen we de prioritaire thema’s mee in de opmaak van het memorandum voor de volgende regering. In het najaar van 2024 beslist de volgende Vlaamse minister bevoegd voor onroerend erfgoed rond welke beschermingsthema’s we tijdens de volgende regeerperiode zullen werken. Dan kan ook de effectieve samenwerking aan een beschermingsthema in de praktijk starten.