Gezocht en gevonden: erfgoedfrituren!
De frietkotcultuur, zowel het ambacht van het frieten bakken als de hele frietbeleving die erbij hoort, is erkend als immaterieel erfgoed. Er is geen gemeente in Vlaanderen waar geen frituur te vinden is. Frietkoten bepalen mee het straatbeeld van onze dorpen en steden. Daarom beschermt Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele de meest authentieke frituren.
Afgelopen lente begonnen we aan een zoektocht naar erfgoedfrituren. Na een oproep en nadien een grondig onderzoek starten we nu met de opmaak van een beschermingsdossier voor drie kandidaten.
De resultaten van de zoektocht
75 frituren stelden zich kandidaat om beschermd te worden als monument. Het waren zowel lokale besturen, eigenaars als het grote publiek die de kandidaten voorstelden na een open oproep. Na die oproep en een grondig onderzoek door het agentschap Onroerend Erfgoed wordt nu voor drie kandidaten de beschermingsprocedure in gang gezet.
De geselecteerde frietkoten staan op typische locaties: op een plein, bij de kerk, aan een invalsweg of aan het station. Hun uitzicht getuigt van de heel diverse vormgeving die frietkoten in Vlaanderen hebben:
- een “frietchalet” (Frituur ’t Kotje, Sint-Lievens-Houtem),
- een “busfrituur” (Frituur Marina, Aarschot) en,
- een frietkot met een aluminium bekleding (Frituur bij Luc & An, Aarschot).
Hoe verliep het onderzoek?
Uit de lijst van 75 kandidaat-frituren selecteerden de onderzoekers van het agentschap Onroerend Erfgoed vijftien frituren die de hoogste erfgoedwaarde hebben. Frituren die een lange traditie kennen op een bepaalde plek, die een typische vormgeving hebben, en waarin nog frietjes worden gebakken! Met een plaatsbezoek schatten de onderzoekers de erfgoedwaarde in. Met alle betrokkenen bespraken ze wat een bescherming als monument betekent voor de frituur.
De drie geselecteerde frituren combineren dus erfgoedwaarde met een enthousiaste friturist en een betrokken gemeentebestuur. Een frituur wordt soms nog gezien als een hinderpaal in de inrichting van het openbaar domein. Gelukkig zien we steeds vaker ook de positieve aspecten van een frituur. Een frietkot is een plek van gezelligheid en zorgt voor levendigheid op het openbaar domein. Om van de lekkere frietjes nog te zwijgen!
