Veilige historische liften

Veiligheid belangrijk

Al sinds 2003 moeten eigenaars van gebouwen met liften rekening houden met een aantal verplichtingen op vlak van de veiligheid. Die regelgeving is opgenomen in het Koninklijk Besluit van 9 maart 2003, dat uitvoering geeft aan een Europese aanbeveling. Voor elke lift moet een gespecialiseerde risicoanalyse uitgevoerd worden. De aanbevelingen die uit die analyse volgen, moeten binnen een bepaalde termijn worden vertaald in veiligheidsmaatregelen.

Sinds 2005 voorziet deze veiligheidsregelgeving bovendien de mogelijkheid om voor historisch waardevolle liften alternatieven op maat voor te stellen die de erfgoedwaarden in stand houden.

De uitvoeringstermijn is afhankelijk van de ouderdom van de lift. Voor alle liften die voor 1958 in dienst zijn gesteld, moeten de aanbevelingen tegen 31 december 2023 in veiligheidsmaatregelen zijn vertaald en uitgevoerd. Liften van vóór 1958 die van het agentschap een attest verkregen hebben over de historische waarde van hun lift, krijgen uitstel tot uiterlijk 31 december 2027 om met respect voor de historische waarde alternatieve veiligheidsmaatregelen te nemen.

Wij raden echter aan om tijdig de nodige stappen te zetten zodat je over enkele jaren niet voor verrassingen komt te staan!

Eerste stap voor behoud: attest

Een eerste belangrijke stap is de erkenning van de erfgoedwaarde van uw lift. Dit kan door een attest ‘lift met historische waarde’ bij ons aan te vragen.

Eenmaal nauwgezet ingevuld en aangevuld met fotomateriaal, mail je het aanvraagformulier en de onderstaande verklaring naar info@onroerenderfgoed.be. We behandelen je aanvraag zo spoedig mogelijk en bij een positieve evaluatie bezorgen we je het gevraagde attest. We voegen de lift bovendien toe aan de inventaris ‘Liften met historische waarde’. Daarom dat we ook vragen om onderstaande verklaring in te vullen, zodat we het fotomateriaal kunnen opladen in onze inventaris.

Tweede stap voor behoud: risicoanalyse en voorstel modernisatie

Om van de uitzonderingsmaatregel op het Koninklijk Besluit van 2003 gebruik te kunnen maken, is het nodig om een risicoanalyse te laten uitvoeren door een Externe Dienst voor Technische Controle (EDTC). Op basis van de risicoanalyse zou vervolgens door een moderniseringsonderneming een voorstel van modernisatiewerken moeten uitgewerkt worden. Maar omdat de federale wetgeving momenteel gewijzigd wordt, wacht je hier best even mee. We verwachten dat de bijsturing van de reglementering in het najaar van 2022 of in het vroege voorjaar 2023 van kracht is. Dan communiceren we hierover.

Verdoken erfgoed

Omstreeks 1910 deden de elektrische personenliften hun intrede in statige herenhuizen en appartementsgebouwen. Men plaatste ze veelal in het hart van het trappenhuis in een open schacht en volledig geïntegreerd in het architecturale decorum. Tot na de Tweede Wereldoorlog besteedden de liftenbouwers bijzondere zorg aan de esthetische look van deze liften. De schachtwanden en deuren werden uitgevoerd in smeedijzer. De kooien werden gemaakt in tropische houtsoorten en opgesmukt met onder meer sierlijk uitgevoerde oproep- en bedieningsknoppen, verlichtingsarmaturen, bankjes, spiegels en/of ruiten met geslepen glas die een doorkijk boden naar het trappenhuis. Met de verplichting vanaf 1958 om gesloten liftschachten te installeren, zou dit maatwerk echter plaats maken voor de geüniformiseerde lift. Belangrijke buitenlandse bouwers van historische liften waren het Amerikaanse Otis (1853) en het Zwitserse Schindler (1874). Tot de belangrijkste constructeurs in eigen land behoorden Jaspar (1842, Luik), Daelemans (1905, Antwerpen), Thiery (1910, Antwerpen), Strobbe (1919, Gent) en Mariën-ASEA (1930, Brussel). Hun vakmanschap weerspiegelt zich in de honderden historische liften die vandaag nog achter soms monumentale gevels zijn bewaard.

Meer informatie over de liftenregelgeving is te vinden op de thematische webpagina van de Federale Overheidsdienst Economie.