Vroegere diamantslijperij Lieckens in Nijlen wordt gerestaureerd

De diamantfabriek werd in 1908 gebouwd door Petrus Lieckens in de Spoorweglei in Nijlen. Het “Diamantfabriekske” was bestemd voor zijn zonen, die de stiel in Antwerpen leerden. Het is een eenvoudig, functioneel industrieel bouwwerk, een typische Kempense huisdiamantslijperij. De gemeente die eigenaar is van het pand wilt na de restauratie de site openstellen voor publiek.

Aan het einde van de negentiende eeuw ontwikkelt Antwerpen zich als diamantcentrum. In het centrum van de stad ontstaat de diamantwijk en verschillende kleine diamantairs organiseren zich in de Diamant Club, de eerste diamantbeurs ter wereld. De vraag in Antwerpen naar goede diamantslijpers is erg groot. Vanaf 1876 vestigt de niet-georganiseerde diamantnijverheid van kleinere diamanten zich in de Kempen. Het diamantslijpen kent in de Kempen een groot succes omdat de Kempische slijpers goedkoper zijn dan de Antwerpse. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog valt de nijverheid stil. Eenmaal de oorlog voorbij start het netwerk weer op en kent dan haar grootste bloeiperiode tussen 1918 en 1930. De handel blijft bloeien tot de jaren 1970-1980, wanneer de diamantindustrie verhuist naar lageloonlanden.

Slijperij Lieckens in Nijlen sluit in 1985 haar deuren. De slijperij is de laatste, nagenoeg volledig uitgeruste vooroorlogse diamantwerkplaats uit de streek.  Het atelier en de technische installatie vormen een uniek stukje industrieel erfgoed dat illustratief is voor de vele diamantslijperijen die ooit in de regio gevestigd waren. Diamantwerkplaats Lieckens  met waterput wordt in 2008 beschermd als monument.

Dankzij de restauratiepremie worden zowel het exterieur als het interieur gerestaureerd. Zo wordt onder andere opstijgend vocht in de muren aangepakt, het binnen- en buitenschrijnwerk wordt gerestaureerd en het dak wordt hersteld naar de oorspronkelijke toestand met zadeldak. Het gehele interieur wordt gereinigd, het binnenschrijnwerk wordt gerestaureerd en een gedeelte van de slijpinstallatie wordt opnieuw operationeel gemaakt. De restauratiepremie die nu wordt toegekend betreft de bouwkundige restauratie van het gebouw. De restauratie van de diamantslijpmolens met de bescherming, de demontage, de restauratie en de hermontage van de bestaande installatie zijn onderwerp van een tweede restauratiedossier.

In 2004 kocht het gemeentebestuur van Nijlen de slijperij en enkele aangrenzende gronden aan. De rest van het perceel werd aangekocht door de sociale huisvestingsmaatschappij Zonnige Kempen, die er acht sociale woningen bouwde.  De gemeente wilt na de restauratie de site openstellen voor publiek, mogelijks voorzien van een bezoekerscentrum. Naast een toeristisch onthaal van de gemeente kan ook het diamantair erfgoed van de Antwerpse Kempen een plaats krijgen, in nauwe samenwerking met het Diamantmuseum van Grobbendonk en het Diamantmuseum Provincie Antwerpen.

De Vlaamse overheid kent voor dit restauratieproject een premie van 322.141,32 euro toe.