Projecten 2018

Wie een bouwproject, verkaveling of andere infrastructuurwerken wil opstarten, moet soms eerst een archeologisch onderzoek laten uitvoeren. De resultaten van deze opgravingen blijven logischerwijze beperkt tot het niveau van de vindplaats, maar missen zo het bredere plaatje en de diepgang om tot echt nieuwe kennis over het verleden te komen. En daar zit het publiek natuurlijk net op te wachten. Extra onderzoek vraagt echter extra middelen, die niet op de bouwheer, projectontwikkelaar of landbouwer kunnen verhaald worden. Daarom reikt Vlaanderen sinds 2018 jaarlijks projectsubsidies uit voor archeologisch syntheseonderzoek.

Deze 9 projecten uit 2018 ontvangen een subsidie:

 

Archeo The Loop vzw: Vroegmiddeleeuws Maalte onder The Loop: Een nieuwe blik op het grootschalig archeologisch onderzoek van de 7de- tot 9de-eeuwse nederzetting in Sint-Denijs-Westrem (Gent, Oost-Vlaanderen).

De indieners willen een synthese maken van de via archeologisch onderzoek bekomen informatie over de in de 10de-eeuw voor het eerst vermelde nederzetting ‘Maalte’. Dat doen ze door resultaten van meer dan 10 jaar archeologisch onderzoek gespreid over 7 verschillende archeologische onderzoekscampagnes samen te brengen en te synthetiseren. Deze synthese zal een belangrijke bouwsteen vormen voor het verdere onderzoek naar de relatie tussen geschreven en archeologische bronnen voor vroeg-middeleeuws Vlaanderen.

Vroegmiddeleeuws Maalte onder The Loop: Een nieuwe blik op het grootschalig archeologisch onderzoek van de 7de- tot 9de-eeuwse nederzetting in Sint-Denijs-Westrem, door Ewoud Deschepper: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 22 januari 2021.

website - facebook - facebook live - lezing

Het afgeronde onderzoek werd in juni 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog

 

Stad Gent: Pijpen voor Malta: Gentse Kleipijpjes uit de periode 1600-1900 in archeologisch en sociaal cultureel perspectief.

Kleipijpen vormen sinds de introductie omstreeks 1600 een belangrijk onderdeel van de materiële cultuur. Hoewel dit soort artefacten heel vaak worden aangetroffen bij opgravingen, zijn ze ondergewaardeerd wat onderzoek betreft. Met dit onderzoek wordt een synthese beoogd rond de informatieve waarde van deze vondstencategorie gefocust op de Gentse regio. Dit onderzoek zal een referentiekader aanreiken voor gelijkaardig onderzoek in andere regio’s binnen Vlaanderen.

Op zoek naar de Gentse pijpenbakker. Een synthese en analyse van de historische en archeologische gegevens, door Davy Herremans: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 26 maart 2021.

Op zoek naar de Gentse pijpenbakker: Gentlezing in Bibliotheek De Krook op 27 mei 2021

website 

Het afgeronde onderzoek werd in april 2022 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog.

 

Stad Antwerpen: Het DNA van stadswording: de vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de-11de eeuw.

Het archeologisch onderzoek van de D-vormige burchtzone in Antwerpen heeft gedurende de laatste 10 jaar unieke informatie opgeleverd over de genese van een middeleeuwse stad. Het gaat om informatie rond productie en vakmanschap, import en handel, de inrichting van de ruimte en stedelijkheid in een bijzondere ‘burcht’-context. De onderzochte sites bieden op Europese schaal unieke data en dus kansen op inzichten in wat een stad en stedelijkheid zijn, voor ze hun gekende laatmiddeleeuwse vorm aannemen. Door middel van verder onderzoek en synthese willen de indieners de betekenis van deze sites internationaal op de kaart zetten en tegelijkertijd vertalen naar de stedelingen van vandaag.

Het DNA van stadswording: de vroeg-stedelijke nederzetting van Antwerpen, late 9de-11de eeuw, door Tim Bellens: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 22 januari 2021. Of luister naar de ingesproken presentatie op Youtube.

website

Het afgeronde onderzoek werd in december 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog

 

Intergemeentelijk samenwerkingsverband SOLVA: Door de bomen het bos zien. Een landschapsreconstructie van een microregio in de Zuid-Vlaamse leemstreek tussen de late ijzertijd en het begin van de late middeleeuwen.

De indieners willen een eerste proeve tot microregionaal landschapsonderzoek realiseren voor een beperkte regio uit de Zuid-Vlaamse leemstreek. Het gaat meer bepaald om een landschapsreconstructie voor de Scheldevallei en de aan weerszijden flankerende heuvelzones in de Zuid-Vlaamse leemstreek in de periode late ijzertijd en het begin van de late middeleeuwen. Ze willen dit doen door de via opgravingen bekomen paleo-ecologische informatie te synthetiseren en in confrontatie te brengen met de andere archeologische bronnen.

Door de bomen het bos zien. Een landschapsreconstructie van een microregio in de Zuid-Vlaamse leemstreek tussen de late ijzertijd en het begin van de late middeleeuwen, door Bart Cherretté en Wouter van der Meer: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 26 maart 2021. Of luister naar de ingesproken presentatie op Youtube.

website - facebook

Het afgeronde onderzoek werd in december 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog

 

Vlaams Erfgoed Centrum bvba: Een artisanaal kwartier van een laat-Karolingisch tot volmiddeleeuws domein te Rotselaar-Wijngaard? Archeologische analyse en historisch-landschappelijk onderzoek.

De indieners willen het onderzoek van een opgraving te Rotselaar-Wijngaard volledig uitwerken. Deze opgraving leverde een unieke vroeg- en volmiddeleeuwse site op: een georganiseerd ambachtelijk kwartier van een verder onbekende nederzetting. Parallellen met buitenlandse gevallen doen vermoeden dat dit een artisanaal kwartier van een vroegmiddeleeuws domein kan zijn. Vroegmiddeleeuwse domeinen zijn echter vooral gekend uit geschreven bronnen. Deze site laat een gedegen archeologische analyse toe waardoor deze in zijn breder kader kan gezet worden en een rol kan spelen in het bredere historische debat rond deze domeinen.

Een artisanaal kwartier van een laat-Karolingisch tot volmiddeleeuws domein te Rotselaar-Wijngaard? Archeologische analyse en historisch-landschappelijk onderzoek, door Henk Van der Velde: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 22 januari 2021. Of luister naar de ingesproken presentatie op Youtube.

website - facebook

Het afgeronde onderzoek werd in oktober 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog

 

Tracéolab, Universiteit Luik: Functioneel onderzoek van laat-paleolithische en vroeg-mesolithische sites in Vlaanderen.

Met dit onderzoeksvoorstel wil men een beter inzicht verwerven in het effect van de gekozen opgravings- en verwerkingsprocedures op de mogelijkheden tot functionele analyse van steentijdartefacten, een evaluatie maken van het potentieel van Vlaamse steentijdsites voor residu-analyse en tot slot een inzicht verwerven in de functie van enkele laat-paleolithische en vroeg-mesolithische concentraties vuurstenen artefacten uit Vlaanderen.

Ge-peer-reviewed artikel van 14 december 2021: Tomasso, Sonja; Cnuts, Dries; Coppe, Justin; Geerts, Ferdi; Van Gils, Marijn; De Bie, Marc; Rots, Veerle. A closer look at an eroded dune landscape: first functional insights into the Federmessergruppen site of Lommel-Maatheide. Peer Community Journal, Volume 1 (2021), article no. e66. doi : 10.24072/pcjournal.67.

Functioneel onderzoek van laat-paleolithische en vroeg-mesolithische sites in Vlaanderen, door Veerle Rots: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 26 maart 2021.

website - facebook - blog

Het afgeronde onderzoek werd in maart 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog

 

Vlaams Erfgoedcentrum bvba: Op zoek naar nieuw geluk? Een bijzonder grafveld bij de Beukenbergweg in de vroege jaren van de Romeinse stad Tongeren.

Men wil een verdiepend onderzoek uitvoeren naar een bijzonder aspect van een grootschalige opgraving bij Tongeren-Beukenbergweg in 2013. De opgraving leverde voor Vlaanderen een bijzonder grafveld op, opvallend door zijn ligging, datering en verschijningsvorm. Het grafveld ligt binnen de grenzen van de nederzetting, gaat enkel om inhumaties en dateert uit het begin van onze jaartelling. Op basis van o.a. DNA- en isotopenonderzoek wil men de betekenis van deze bijzondere site verder ontrafelen.

Op zoek naar nieuw geluk. Onderzoek naar de betekenis van een klein grafveld aan de rand van Romeins Tongeren, door Henk van der Velde: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 26 maart 2021.

website - facebook

Het afgeronde onderzoek werd in juli 2022 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog.

 

Triharch onderzoek & advies bvba: Archeologisch syntheseonderzoek 2018: Het Romeins wegennet in Vlaanderen.

Met dit projectvoorstel wil de indiener een geactualiseerde synthese brengen over het Romeinse wegennet in Vlaanderen. De laatste echte synthese over dit onderwerp dateert van 60 jaar geleden. Sinds de introductie van de Malta-archeologie in Vlaanderen is er heel wat bijkomend onderzoek uitgevoerd op Romeinse wegen of delen ervan. Een nieuwe synthese is dan ook meer dan verantwoord.

Het Romeins wegennet in Vlaanderen, door Walter Sevenants: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 22 januari 2021.

website

Het afgeronde onderzoek werd in december 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog

 

Universiteit Gent: Syntheseonderzoek archeologie: loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog.

Met dit onderzoek wil men een synthese maken van alle informatie over loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog vanuit meer dan 150 archeologische onderzoeksprojecten. Het syntheseonderzoek zal een werkbare typologie opleveren van alle gekende types loopgraven, inzicht geven in de verspreiding van de verschillende types loopgraven en een bijdrage leveren tot een verfijning van de chronologie. Bijkomend wordt ook een methodische richtlijn over het opgraven van loopgraven opgeleverd.

Loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog, door Wouter Gheyle: presentatie over dit syntheseonderzoek, gegeven op de studiedag over archeologisch syntheseonderzoek op 22 januari 2021. Of luister naar de ingesproken presentatie op Youtube.

website - facebook

Het afgeronde onderzoek werd in juni 2021 gepubliceerd in de reeks SYNTAR. Lees ook onze blog