De ArcheoToog - De neolithische revolutie: over de zin en onzin van landbouw
In zijn boek Sapiens noemt Harari de overstap van jagen en verzamelen naar landbouw de grootste misstap van de mensheid, nefast voor mens en natuur. Kunnen we echt spreken van een neolitische revolutie en was die veranderende levenswijze een vloek of een zegen? Hebben wij vandaag nog een band met die vroegere levenswijze? Archeoloog Bart Vanmontfort en De Foodarcheoloog, alias Jeroen Van Vaerenbergh, werpen hun licht op deze cruciale fase in de geschiedenis van de mensheid.
Bart Vanmontfort
Bart doctoreerde aan de KULeuven met een onderzoek van de neolitische Michelsbergsite De Hel in Spiere. Daar woonden ca. 4300 jaar voor Christus de eerste echte landbouwers, die de Scheldevallei zouden gaan koloniseren. Later deed Bart postdoc onderzoek in Leiden en Parijs, naar het neolithicum in Europa. Momenteel is hij professor archeologie aan de KU Leuven, waar hij ook medeoprichter is van het Centrum voor Landschapsarcheologie.
Jeroen Van Vaerenbergh
Jeroen Van Vaerenbergh, alias De Foodarcheoloog, heeft een passie voor eten. Na 20 jaar opgraven in de Waaslandse bodem is hij nu voltijds “consulent in het creëren van archeologische sensaties”. Voor de creatie van hedendaagse smaaksensaties met een boodschap voor een leefbare toekomst haalt Jeroen inspiratie uit de materiële restanten van voedingsgewoonten uit het verleden. Hij werkt daarvoor nauw samen met chefs, producenten, wetenschappers, kunstenaars en creatieven.
Beluister de podcast
Beluister de podcast via Spotify, Google Podcasts, Apple Podcasts, of hieronder, via YouTube.
Download hier de transcriptie van de aflevering:
Andere afleveringen beluisteren? Ga terug naar de overzichtpagina van De ArcheoToog.
Onderzoeksbalans
De onderzoeksbalans archeologie geeft een stand-van-zaken van het onderzoek en de kennis over archeologie in Vlaanderen per archeologische periode:
Nog meer weten?
- De Foodarcheoloog
- De middenneolithische site De Hel in Spiere in de Inventaris Onroerend Erfgoed
- De site van Bazel-Sluis:
- De Tomme van Ottenburg (Huldenberg) in de Inventaris Onroerend Erfgoed
- Bandkeramiek in de Inventaris Onroerend Erfgoed
- Bandkeramiek in Vlaanderen:
- VIDEO: Het neolithicum in het Verenigd Koninkrijk
- Eten en feesten in Stonehenge
- Koken in het neolithicum
Boeken en artikels
- Bellwood P., 2004: First Farmers: The Origins of Agricultural Societies.
- Harari Y. N., 2014: Sapiens. Een kleine geschiedenis van de mensheid.
- Meylemans E., e.a., 2018: The oldest cereals in the coversand area along the North Sea coast of NW Europe, between ca. 4800 and 3500 cal BC, at the wetland site of ‘Bazel-Sluis’ (Belgium), Journal of anthropological archaeology 49, 1-7.
- Meylemans E., Vanmontfort B., Cordemans K., & Van Gils M., 2018: Erosiegevoelige sites: Nederzettingen van de Bandkeramiek in Vlaanderen: inventaris en problematiek van beheer, Onderzoeksrapporten agentschap Onroerend Erfgoed 102.
- Vanmontfort B., e.a., 2004: De Hel in de tweede helft van het 5de millennium v. Chr. Een midden-neolithische enclosure te Spiere (prov. West-Vlaanderen)
- Van Wijk I., e.a., 2014: ‘Vergeten Bandkeramiek’. Een odyssee naar de oudste neolithische bewoning in Nederland.
- Whittle A., 1996: Europe in the Neolithic. The creation of new worlds.
