Taken en bevoegdheden

Als erkende onroerenderfgoedgemeente krijg je meer verantwoordelijkheid en ruimte om een eigen lokaal onroerenderfgoedbeleid te ontwikkelen. Het bijhorende takenpakket staat omschreven in het Onroerenderfgoeddecreet en het Onroerenderfgoedbesluit. Sommige taken zijn verplicht, een aantal bevoegdheden kunnen onroerenderfgoedgemeenten vrijblijvend opnemen.  

Een overzicht van de verplichte taken en bevoegdheden: 

  • Onroerenderfgoedgemeenten geven toelatingen voor handelingen aan beschermd erfgoed waarvoor geen omgevingsvergunning vereist is. En ze staan in voor de opvolging van deze toelatingen.  
  • Onroerenderfgoedgemeenten nemen akte van of koppelen voorwaarden aan archeologienota’s en nota’s. Ook wanneer de gemeente zelf een vergunningsaanvraag voorbereidt.  
  • Onroerenderfgoedgemeenten geven toelatingen voor archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem.  
  • Onroerenderfgoedgemeenten houden een register bij van de toelatingen, bekrachtigingen en aktenames van archeologienota's en nota's.  
  • Onroerenderfgoedgemeenten inventariseren het bouwkundig en landschappelijk erfgoed in de gemeente en stimuleren het duurzaam behoud en beheer ervan.  
  • Erkende onroerenderfgoedgemeenten kunnen zelfstandig een Gebied Geen Archeologie of GGA afbakenen, die bekrachtigd wordt in een gemeentelijk reglement. 
  • Erkende onroerenderfgoedgemeenten hebben de taak om aan handhaving te doen en een gemeentelijk verbalisant te hebben. De Vlaamse overheid organiseert hiervoor periodiek een opleiding. Onroerenderfgoedgemeenten die erkend zijn vóór 2023 stellen ten laatste tegen 31 december 2023 de gemeentelijk verbalisant onroerend erfgoed aan. 
  • Vanaf 1 januari 2023 hebben erkende onroerenderfgoedgemeenten de bevoegdheid inventarissen van bouwkundig en landschappelijk erfgoed op hun grondgebied vast te stellen en er toelatingsplichten aan te koppelen. De vaststelling van deze inventarissen is niet verplicht. De laatste (Vlaamse) vaststelling blijft gelden zolang de betrokken erkende onroerenderfgoedgemeente zelf niet vaststelt.    

Je hoeft dit uiteraard niet alleen doen. Je kan je laten ondersteunen door een erkende intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst.  

Aanvullende activiteiten

Verder ben je als onroerenderfgoedgemeente vrij om nog aanvullende activiteiten op te nemen. Op die manier kan je de betrokkenheid bij het onroerend erfgoed in de gemeente nog meer verhogen.

Enkele voorbeelden van aanvullende taken: 

  • Erkende archeologen begeleiden bij de uitvoering van hun onderzoeken. Dat gaat ondermeer om het controleren van een correcte toepassing van de Code van Goede Praktijk en de regelgeving over archeologie en het opvolgen van archeologische opgravingen 
  • Eigen aanvullende instrumenten voor behoud van erfgoed inzetten, zoals een gemeentelijke verordening, het opmaken van beheersplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen met aandacht voor erfgoed 
  • Eigen aanvullende premieregelingen voor onderhoud en herstel van erfgoed ontwikkelen
  • Groepsaansluitingen bij Monumentenwacht aanbieden 
  • Ondersteunen van de beheerders van het erfgoed
  • Behandelen van infovragen en pre-adviezen rond erfgoed 
  • De opvolging van overlegvergaderingen en werfondersteuning  
  • Adviezen geven waarin onroerend erfgoed mee wordt afgewogen 
  • Sensibiliseringsacties opzetten
  • Betrekken van erfgoedactoren en vrijwilligers bij inventarisatie, ontsluiting en beheer van het erfgoed